48 İç mekanın atmosferik bileşenlerinden biri olarak aydınlatma Lighting as one of the atmospheric components of interior PROF. DR. ÖZGE CORDAN İstanbul Teknik Üniversitesi, İç Mimarlık Bölümü Atmosfer kelimesinin sözlük tanımı, “yeryüzünü çevreleyen gazlı zarf”tan “bir yer, karakter olarak ayırt edici bir nitelik” ve/ veya “bir estetik nitelik veya etki, özellikle belirli bir yerle ilişkili, özellikle ayırt edici ve hoş bir nitelik” dir (1). İç mimarlık disiplini açısından son iki tanım dikkate değerdir. Belirli bir yerin ayırt edici özelliği, ruhu, estetik niteliği ve yarattığı hoşluk hissi, karakterini ve kimliğini belirler. Atmosferik mekanların izleyiciler üzerinde uyandırdığı duygusal tatmin, doğru iletişim ve yönlendirme bu etkileşimin sonucudur. İç mimarlık, en genel tanımıyla bir binanın içinin tasarlanmasıdır. İç mekana, insanların ihtiyaçları, fonksiyonel gereksinimler ve teknolojik gelişmeler ışığında müdahale edilmesi yoluyla kimlik ve atmosfer yaratmaya dayalı bir disiplindir. Bir başka deyişle, fiziksel ve algısal atmosferik özellikleri kullanarak bir yeri ayırtedici ve özgün kılmak, iç mimarlık disiplininin en önemli uğraşıdır (2). İç mekanın organizasyonu, elemanların, malzeme ve renk kararlarının, aydınlatma ve mobilyaların seçimi ve yerleştirilmesi, iç mimarlık disiplinin görev alanı içerisindedir. İç mekan atmosferinin en ayırt edici bileşenlerinden biri hiç şüphesiz doğal ve yapay ışık kaynaklarıyla mekanın aydınlatılmasıdır. Işık, hem estetik hem de görülebilirliği mümkün kılan bir araçtır. Doğal aydınlatma kadar yapay aydınlatma da, mekanın kimliğini ve atmosferini yansıtmaya yardımcıdır. Mekan aydınlatması, genel, göreve yönelik ve vurgulama amaçlı farklı biçimlerde olabilir (3). Genel aydınlatma mekanın tümünün aydınlatılmasına (Şekil 1a), göreve yönelik aydınlatma özel ve odaklanılmış kullanıma (Şekil 1b), vurgu amaçlı aydınlatma ise mekanın özel bölümlerine ve detaylara vurgu (Şekil 1c) yapılmasına ilişkindir. Bu anlamda, iç mekanların birbirinden farklı gereksinimleri olmasına karşın, tasarımcılar bazı özel alanları vurgulamak, ayırmak veya birleştirmek için aydınlatmayı kullanabilirler. Bir başka deyişle, aydınlatma tasarımında öncelikli olarak neyin aydınlatılacağı, mekandan ne beklendiğine dair sorunun da çözümüdür. Mardin’de, 2010-2011 yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğü ve Mardin Valiliği arasında imzalanan protokol uyarınca, ‘Mardin Eski Vilayet Konağı’ (Şekil 1a ve Şekil 1b), ‘Mardin Gençlik Merkezi’, ‘Mardin Eski Jandarma Binası’ ve Cizre’de 2014 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Şekil 1a. Genel aydınlatma, Fondazione Prada Milano Cafe, Milan, İtalya, 2018. PROF. DR. ÖZGE CORDAN Istanbul Technical University, Department of Interior Architecture Şekil 1b. Göreve yönelik aydınlatma, Seminer Salonu, Baksı Müzesi, Bayburt, 2018 Şekil 1c. Detay aydınlatması, Müze, Milan, İtalya, 2018
RkJQdWJsaXNoZXIy NzY5Njk=